Heterotopie – miejsca, które są poza wszystkimi miejscami, choć można wskazać ich lokalizację.

Wystawa opowiada o relacjach przestrzennych charakteryzujących naszą współczesność. Miejsca, w których obecnie żyjemy, istnieją w ciągłym ruchu, symultaniczności i wzajemnym przenikaniu się. Dotyczy to zarówno naszych realnych geograficznych lokalizacji, jak i zamieszkiwanych przez nas obszarów internetu. Tak jak rozproszona jest przestrzeń naszej codziennej egzystencji, tak rozmyty staje się horyzont naszej percepcji.

Prezentowane na wystawie prace starają się w eksperymentalny sposób opisać te efemeryczne i tymczasowe formy zamieszkania, ze szczególnym uwzględnieniem roli, jaką formy nacisku i opresji odgrywają w tworzeniu alternatywnych przestrzeni.

Osoby artystyczne redefiniują mapę, rozumianą jako interpretacja rzeczywistości, z różnych perspektyw: społeczności queer i trans, zmian klimatycznych czy miejsc, które stały się niedostępne w wyniku agresji.

W centrum uwagi stawiane są dane nieistotne lub wręcz wykluczane w tradycyjnej kartografii i geoinformatyce. Narracje artystyczne krążą wokół innych przestrzeni, opisywanych w dyskursie humanistycznym m.in. jako heterotopie (M. Foucault), nie-miejsca (M. Augé) lub chora (gr. „miejsce”, „kraina”), o której Derrida za Platonem pisze, że nie jest ani tym, ani tamtym, raz znów, że jest tym i tamtym jednocześnie i oscylując między logiką wykluczenia a logiką uczestnictwa, wyłania się ona jak z sennego marzenia. (J. Derrida, Χώρα / Chora).

Podobnie heterotopie, mimo że znamy ich dokładną fizyczną lub cyfrową lokalizację (koordynaty), zawsze pozostają gdzie indziej. Foucault nazywa tak przestrzenie, w których wszystkie inne miejsca funkcjonujące w ramach danej kultury, są jednocześnie
reprezentowane, kontestowane i odwracane. Według autora Innych przestrzeni, każda kultura, bez wyjątku, tworzy swoje heterotopie. Jest to uniwersalny model relacji przestrzennych, lecz jego rodzaj i sposób funkcjonowania zmieniają się zależnie od epoki i kontekstu społecznego. To sprawia, że próby ich opisu i reprezentacji – a w szczególności te podjęte w działaniu artystycznym – odkrywają przed nami pełniejszy obraz naszej rzeczywistości.

Zaproszone do projektu osoby twórcze eksperymentują m. in. z wykorzystaniem pamięci kolektywnej, Google Street View i AI. Dzięki tej ostatniej współczesny krajobraz zyskuje odmienioną estetykę, skłaniając nas do refleksji nad nowymi drogami, które właśnie przed nami otwiera.

osoby artystyczne: Kasra Goodarznezhad, Oxana Capatina, Villi Mahnenco, Bogdan Postolachi, Lucas Larochelle, Maria Orciuoli

kuratorka: Monika Łuszpak-Skiba

Patroni medialni: Onet, Gazeta Wyborcza Wrocław